Reforma podatkowa została rozłożona na 2 etapy, dlatego jej pełen skutek odczujemy po 1 stycznia 2023 r. Choć „Niskie podatki” pozwolą na obniżenie zobowiązań podatkowych Polaków, to w niektórych wypadkach prowadzą do wzrostu miesięcznych zaliczek na podatek dochodowy od lipca 2022 r.

Zmiany w zaliczkach od lipca

Nowelizacja m.in. zlikwidowała od lipca br. tzw. ulgę dla klasy średniej. Zastąpiło ją obniżenie niższej stawki podatku w skali podatkowej z 17% do 12%. Podatnicy, dla których tzw. ulga dla klasy średniej okaże się bardziej opłacalna, mogą za 2022 rok rozliczyć się z ulgą dla klasy średniej (taka sytuacja może dotyczyć 1 na 1000 podatników; urząd skarbowy zwróci im różnicę między podatkiem obliczonym bez ulgi dla klasy średniej a podatkiem obliczonym z jej uwzględnieniem).

Efekt zmian dla poszczególnych podatników zależy od wielu czynników, w tym m.in. od wysokości wynagrodzenia. Zmiany weszły w życie w trakcie roku podatkowego, a to oznacza, że muszą one być korzystne lub neutralne dla podatników.

Wielu podatników na zmianach zyskało już w lipcu. Niektórzy jednak płacą wyższe zaliczki na PIT od lipca. Wzrost wysokości zaliczki oznacza spadek miesięcznego wynagrodzenia „na rękę”. Nie oznacza to jednak straty w rozliczeniu rocznym. W nowelizacji ustawy „Niskie podatki” w rozliczeniu rocznym większość podatników zyskuje zarówno w stosunku do 2021 r., jak i w odniesieniu do zasad wprowadzonych w styczniu 2022 r.

Wyższe zaliczki na PIT dotyczą:

• podatników, którzy nie złożyli PIT-2, przy zarobkach do 12 800 zł/msc. brutto;
• podatników zatrudnionych na umowę o pracę, którzy złożyli PIT-2, przy zarobkach od 10 300 do 12 800 zł/msc. brutto – w ich przypadku zaliczki wzrosną maksymalnie o 60 zł;
• mundurowych przy zarobkach od ok. 8 900 do 12 800 zł/msc. brutto;
• emerytów (kwota wolna stosowana przez ZUS z mocy ustawy) z emeryturą od ok. 9 400 do 12 800 zł/msc. brutto;
• zleceniobiorców (którzy nie mają jeszcze w 2022 r. możliwości złożenia PIT-2) przy zarobkach do 12 800 zł/msc. brutto;
• podatników, którzy osiągają dochody z więcej niż jednego źródła (tzw. zbieg umów) – w tym przypadku zaliczka wzrośnie w tym źródle dochodu, w którym podatnik nie ma złożonego PIT -2.

Wyższe zaliczki od lipca 2022 r. dotyczą np. osób, które mają więcej niż jedno źródło dochodu, np.: etat + etat, etat + emerytura, etat/emerytura + umowa zlecenie. Przyczyną wzrostu wysokości zaliczek jest przy tym: uchylenie mechanizmu rolowania zaliczek, możliwość stosowania kwoty wolnej tylko u jednego płatnika, brak możliwości stosowania przez płatnika kwoty wolnej przy umowach zlecenia, składka zdrowotna od każdej umowy i brak możliwości jej odliczenia.

Koniec „rolowania” zaliczek

Przyczyną wzrostu wysokości zaliczek na PIT od lipca może być uchylenie przepisu, który zamrażał zaliczki na PIT na poziomie zaliczek z ubiegłego roku. Wzrost zaliczek na podatek u niektórych podatników to bowiem efekt likwidacji mechanizmu „rolowania” zaliczek wprowadzonego w styczniu 2022 r. Powodował on, że – u osób, które nie zyskiwały na reformie – zaliczki były pobierane w wysokości nie wyższej niż w 2021 r. Rolowanie zaliczek to szczególny mechanizm poboru zaliczek na podatek, o którym mowa w rozporządzeniu Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. w sprawie przedłużenia terminów poboru i przekazania przez niektórych płatników zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych (Dz. U. poz. 28) oraz w art. 53a ustawy o PIT. Rolowanie zaliczek polegało na przesunięciu terminu, w jakim płatnicy (w szczególności zakłady pracy, organy rentowe oraz zleceniodawcy) pobierają i przekazują do urzędu skarbowego zaliczki na podatek w 2022 r.

Od 1 lipca 2022 r. nie obowiązuje mechanizm rolowania zaliczek. Płatnicy nie obliczają już zaliczek na 2 sposoby, czyli według zasad obowiązujących na 1 stycznia 2022 r. oraz na 31 grudnia 2021 r., a następnie nie pobierają ich w wysokości nie wyższej niż te, które obliczali według zasad z 2021 r.

W rezultacie zaliczki na PIT były niższe niż powinny. Gdyby to rozwiązanie nie zostało uchylone, to wprawdzie zaliczki byłyby niskie, ale przy rocznym rozliczeniu podatku trzeba by było dopłacać spore kwoty.

Wzrost zaliczek dla części osób od lipca ma charakter przejściowy, gdyż zyskają one w dalszej części roku w wyniku podwyższenia progu podatkowego (z 85 528 zł do 120 000 zł), co w zaliczkach miesięcznych odczują w ostatnich miesiącach roku. Gdyby nie zmiany, to osoby te płaciłyby znacznie wyższe zaliczki (i to nawet dwukrotnie lub trzykrotnie) po przekroczeniu progu (85 528 zł).

Jednocześnie – wskutek „rolowania” zaliczek – takie osoby miałyby duże niedopłaty podatku w rozliczeniu rocznym za 2022 r.

Przykład: Pan Jan uzyskuje przychody ze stosunku pracy. Do końca czerwca 2022 r. zakład pracy pobierał zaliczki w wysokości nie wyższej niż obliczone według zasad z 2021 r. Czy w związku z uchyleniem od 1 lipca 2022 r. mechanizmu rolowania zaliczek na podatek płatnik powinien dokonać korekty zaliczek za okres do 30 czerwca?

Nie, płatnik nie ma obowiązku korygowania list płac za okres do 30 czerwca.

_{^{źródło fot. unsplash.com}}