Odliczanie VAT z faktury wystawionej przez podatnika niezarejestrowanego – kolejna wygrana naszej kancelarii w sporze z fiskusem

Początkiem 2017r. zmianie uległy przepisy dotyczące rejestracji podatników jako czynnych podatników podatku od towarów i usług (VAT). W praktyce, czas rejestracji przedsiębiorców, do rejestru podatników podatku towarów i usług, uległ znacznemu wydłużeniu. Dodatkowo podmioty już zarejestrowane mogą utracić status czynnego podatnika w przypadku np. gdy organowi podatkowemu nie udało się skontaktować z podatnikiem, dane w zgłoszeniu okażą się niezgodne lub gdy podatnik lub pełnomocnik nie stawił się na wezwanie fiskusa.
W konsekwencji powyższego zdarza się, że kontrahent, z którym współpracujemy od pewnego czasu, zostanie wykreślony z rejestru podatników VAT czynnych. Może również zdarzyć się, że kontrahent dopiero rozpoczyna działalność, lecz urząd nie zdążył dokonać jego rejestracji (procedura trwa nawet do trzech miesięcy). W takich przypadkach rozliczenie otrzymanej od kontrahenta faktury spowoduje duże problemy i niejednokrotnie reakcję organów podatkowych. Dodatkowo od stycznia 2018r. wszyscy przedsiębiorcy (zarejestrowani jako VAT czynni) będą przesyłać do urzędów tzw. JPK-VAT, czyli rejestry VAT. Na tej podstawie fiskus będzie kwestionował prawo do odliczenia.
W takiej sytuacji znalazł się podatnik, który kupował w 2016 r. usługi od swojego kontrahenta zarejestrowanego jako podatnik VAT czynny. Jednakże organy podatkowe pod koniec roku wykreśliły kontrahenta z bazy podatników VAT czynnych. Powstał problem z odliczeniem faktur za ostatnie miesiące 2016r. Podatnik zwrócił się do Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) o interpretację. Pytał czy można odliczyć VAT z faktur wystawionych przez podmiot niezarejestrowany. Zdaniem podatnika takie prawo przysługuje.
W interpretacji indywidualnej z dnia 6 lipca 2017 r., sygn. 0111-KDIB3-2-4012.118.2017.1.AS, Dyrektor KIS wskazał jednak, że prawo do odliczenia podatku nie przysługuje. Podkreślił, że „w przypadku, gdy faktury zostały wystawione przez podmiot niebędący podatnikiem podatku VAT, to zgodnie z art. 88 ust. 3a pkt 1 lit. a ustawy, Wnioskodawca nie miał prawa do odliczenia wynikającego z nich podatku naliczonego”.
Z powyższym stanowiskiem nie zgodził się Wnioskodawca. W skardze do sądu podkreślał, że faktury zostały wystawione nie przez podmiot nieistniejący, lecz przez podmiot niezarejestrowany. Utożsamianie tych dwu pojęć jest błędne, na co wskazuje wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) z dnia 22 grudnia 2010 r. w sprawie C-438/09 Bogusław Juliusz Dankowski v. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi oraz liczne orzecznictwo sądów administracyjnych.
W wyroku z dnia 28 listopada 2017 r., sygn. I SA/Kr 952/17, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zgodził się ze skarżącym. W uzasadnieniu ustnym wskazał, że przedmiotowe zagadnienie niejednokrotnie było przedmiotem rozstrzygnięć sądów administracyjnych oraz TSUE. Co więcej wyrok TSUE był przyczyną zmiany brzmienia przepisów w ustawie. Reasumując sąd wskazał, że prawo do odliczenia podatku naliczonego z wykazanej faktury przysługuje zawsze, jeżeli spełnione są przesłanki materialne, tj. usługa została wykonana, podatnik otrzymał fakturę z wykazaną kwota podatku, a faktura została wystawiona przez podmiot, który wykonywał usługę.
W analogicznej sytuacji można się zatem spodziewać problemów w rozliczeniu faktur, wystawionych przez podatnika niezarejestrowanego. Przed podjęciem współpracy należy zweryfikować status podatkowy kontrahenta, jednocześnie pamiętając, że prawo do odliczenia nie zależy od samej rejestracji do bazy czynnych podatników VAT lecz od faktycznego wykonania usługi (dostawy towarów) przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, a czynność nie podlega zwolnieniu z VAT.