Prawo do ulgi w PIT przysługuje rodzicom, opiekunom prawnym lub pełniącym funkcję rodziny zastępczej, jeśli uzyskali dochody opodatkowane według skali podatkowej (rezydentom i nierezydentom podatkowym).

Z ulgi nie może zaś skorzystać uzyskujący wyłącznie dochody opodatkowane 19% podatkiem liniowym z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej bądź działów specjalnych produkcji rolnej lub zryczałtowanym podatkiem dochodowym (ryczałtem, kartą podatkową).

Prawo do odliczenia od podatku kwoty ulgi prorodzinnej przysługuje, jeżeli podatnik:

1. w stosunku do małoletniego dziecka:

» wykonywał władzę rodzicielską (dzieci własne i przysposobione);

» pełnił funkcję opiekuna prawnego, jeśli dziecko z nim zamieszkiwało;

» sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie orzeczenia sądu lub umowy zawartej ze starostą;

2. utrzymywał pełnoletnie dzieci:

» bez względu na ich wiek, które zgodnie z odrębnymi przepisami otrzymywały zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną;

» do ukończenia 25 r.ż. uczące się w szkołach, jeśli w roku podatkowym nie uzyskały dochodów podlegających opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 27 lub art. 30b ustawy o PIT lub uzyskiwały przychody, o których mowa w art. 21 ust. 1 pkt 148, w łącznej wysokości przekraczającej kwotę 3.089 zł (w 2021 r.), z wyjątkiem renty rodzinnej

– w związku z wykonywaniem ciążącego na nim obowiązku alimentacyjnego oraz w związku ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej. Za dochód dziecka rozumie się przychód pomniejszony o koszty uzyskania przychodu (bez uwzględnienia zapłaconych w roku podatkowym składek na ubezpieczenie społeczne i straty z lat poprzednich).

Ulga przysługuje, jeśli:
1. do dziecka (dzieci) w roku podatkowym nie stosuje się przepisów:

» art. 30c ustawy o PIT (podatek liniowy 19%) lub

» ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. Warunek ten nie dotyczy dzieci osiągających przychody z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym, jeżeli umowy te nie są zawierane w ramach prowadzonej pozarolniczej działalności gospodarczej.

2. dziecko to nie podlega opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy o podatku tonażowym lub ustawy o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Natomiast odliczenie nie przysługuje, poczynając od miesiąca kalendarzowego, w którym dziecko:

1. na podstawie orzeczenia sądu zostało umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych,
2. wstąpiło w związek małżeński.

Odliczenie przysługuje, jeżeli podatnik wykonywał władzę rodzicielską, pełnił funkcję opiekuna prawnego lub sprawował opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej wyłącznie w stosunku do jednego małoletniego dziecka i jednocześnie jego dochody nie przekroczyły w roku podatkowym kwoty:

» 112 000 zł – generalnie gdy pozostaje przez cały rok podatkowy w związku małżeńskim (sumuje się dochody podatnika i jego małżonka),

» 112 000 zł – gdy jest osobą samotnie wychowującą dziecko,

» 56 000 zł – gdy nie pozostawał w związku małżeńskim, w tym też przez część roku.

Jeśli podatnik wykonywał władzę rodzicielską w stosunku do dwójki lub więcej dzieci – ulga przysługuje bez względu na wysokość uzyskanych przez niego dochodów.

Powyższe limity odnoszą się też do podatnika, który utrzymywał pełnoletnie dziecko (dzieci) w związku z wykonywaniem obowiązku alimentacyjnego lub ze sprawowaniem funkcji rodziny zastępczej.

Przez dochody dla celów skorzystania z ulgi prorodzinnej rozumie się dochody uzyskane łącznie w danym roku podatkowym: opodatkowane według skali podatkowej, z kapitałów pieniężnych opodatkowanych 19% stawką podatku (np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych) i z pozarolniczej działalności gospodarczej opodatkowane 19% stawką podatku – pomniejszone o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne.

Ulga przysługuje w wysokości:

» na pierwsze dziecko – 92,67 zł miesięcznie (co daje rocznie 1 112,04 zł),

» na drugie dziecko – 92,67 zł miesięcznie (rocznie 1 112,04 zł),

» na trzecie dziecko – 166,67 zł miesięcznie (rocznie 2 000,04 zł),

» na czwarte i każde kolejne dziecko – 225,00 zł miesięcznie (rocznie 2 700,00 zł).

Do liczby dzieci uprawnionych wliczane są tylko te dzieci, na które przysługuje ulga.

Odliczenie dotyczy łącznie obojga rodziców, opiekunów prawnych dziecka albo rodziców zastępczych pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę można więc odliczyć od podatku w dowolnej proporcji przez siebie ustalonej. W razie braku porozumienia między opiekunami:

» jeżeli zgodnie z rozstrzygnięciem sądu wspólnie wykonują władzę rodzicielską nad małoletnim dzieckiem po rozwodzie lub w trakcie separacji (piecza naprzemienna), lub gdy miejsce zamieszkania dziecka jest takie samo jak ich miejsce zamieszkania – kwotę tę odliczają w częściach równych,

» w pozostałych przypadkach odliczenie w wysokości 100% stosuje ta osoba, u której dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu kodeksu cywilnego.

Jeżeli zabraknie podatku do odliczenia pełnej kwoty przysługującej ulgi, podatnik może otrzymać różnicę w postaci dodatkowego zwrotu. Nie może on przekroczyć zapłaconych przez niego składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne (w tym też od przychodów objętych zwolnieniem z PIT dla młodych), które podlegają odliczeniu. Przy obliczaniu kwoty dodatkowego zwrotu ulgi nie uwzględnia się składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, które podatnik odliczył w zeznaniu PIT-28 lub w zeznaniu PIT-36L, bądź też zostały wykazane jako odliczone w PIT-16A czy PIT-19A.

W celu rozliczenia ulgi na dzieci należy złożyć właściwe zeznanie podatkowe, tj. PIT-36 lub PIT-37, wraz z załącznikiem PIT/O.

_{^{źródło fot. unsplash.com}}